4 Tips om smart city-projecten te stoppen

(De Andere Krant | Sylvia Slegers) Nederlandse gemeentes worden in rap tempo omgevormd tot smart city’s en lichten hun burgers hier niet over in. Maartje van den Berg kwam daar in haar woonplaats Amsterdam achter. Zij zegt dat inwoners veel meer kunnen doen om de ondemocratische omvormingsagenda van de openbare ruimte tegen te houden. Ze is zelfs optimistisch: “Het loopt met elektrische auto’s, windmolens en zonnepanelen voor geen meter. De komende jaren zal vanzelf blijken dat deze plannen alleen maar chaos opleveren.” Vier tips voor bewoners om het heft weer in eigen handen te nemen.

De Amsterdamse Maartje van den Berg ging zich pas vorig jaar goed verdiepen na het veelbesproken ‘Weesperknip-project’ in haar woonplaats Amsterdam. Van den Berg, die in de zorgsector werkzaam is, snapte niet waarom de Weesperstraat en drie omliggende straten gedurende zes weken lang tussen 06:00 uur en 23:00 uur werden afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Het zou gaan om de veiligheid en leefbaarheid van de stad. “Ik zag met eigen ogen hoe dat project vastliep. Ik vroeg me af: hoe kun je voor een Weesperknip kiezen terwijl er daar zoveel mkb-ondernemers zijn die met de auto naar hun werk willen? Mensen een uur tot anderhalf uur laten omrijden ‘omwille van de stikstofuitstoot’ en ondertussen het mkb, allerlei hulpverleners, ambulances en noem maar op duperen, dat vond ik echt mesjogge. Toen ben ik in de gemeentelijke beleidsstukken gedoken”, aldus Van den Berg.

Zij kwam er al spittend in de beleidsstukken achter dat het Weesperknip-plan al meer dan tien jaar in ontwikkeling was. In februari 2024 maakte de gemeente bekend dat de harde knip in de Weesperstraat werd losgelaten. In plaats daarvan is er een typische smart city-­oplossing gekozen: een 30 kilometerzone, wegversmallingen en ‘verkeersfilters’: intelligente toegang met behulp van camera’s voorzien van automatische kentekenregistratie die beweegbare barrières in gang kunnen zetten.

Van den Berg is zich na de Weesperknip verder gaan verdiepen in informatie over de uitrol van smart city’s. Stadgenoten nodigden de alerte Amsterdamse vervolgens uit een presentatie te geven over haar bevindingen. Inmiddels is haar onderzoeksgebied uitgebreid naar vijftien andere Nederlandse gemeenten: Renkum, Rotterdam, Utrecht, Haarlem, Haarlemmermeer, Zaandam, Arnhem, Huizen, Hilversum, Alphen aan den Rijn, Venray, Land van Cuijk, Eindhoven, Leiden en Gooise Meren. De opkomst bij haar presentaties bestaat doorgaans uit zo’n honderd belangstellenden, onder wie vaak raadsleden en provinciale bestuurders.

Tip 1: Bestudeer de omgevingsvisie en maak schriftelijk bezwaar tegen plannen die niet in het belang van de bewoners zijn

De Omgevingsvisie (OV), het document waarin gemeenten hun ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving voor de lange termijn vastleggen, is het startpunt om te weten te komen wat er in de gemeente gepland staat. Maartje van den Berg: “Het is daarom van groot belang dat inwoners de OV, die te vinden is op de website van de gemeente, bestuderen. Mensen denken dat de inhoud van de OV heel saai is, maar dat is niet zo: het beschrijft de plannen die de gemeente heeft met de eigen leefomgeving. Wat staat er te gebeuren in onze woonwijk, wat zijn de plannen voor windmolens, het weghalen van parkeerplaatsen, zonnepanelen, bouwprojecten enzovoort? Als inwoners in kaart hebben gebracht met welke plannen in de OV ze het niet eens zijn, kunnen ze hun bezwaren schriftelijk kenbaar maken en daarover inspreektijd voor burgers aanvragen. Dat werkt het krachtigst als er veel betrokken inwoners op de publieke tribune zitten.” Uiteraard is het ook van belang om daarna in de gaten te houden of er ook wat wordt gedaan met de ingediende bezwaren.

Lees verder: De Andere Krant